Een standbeeld van Medea door David Khmaladze op het Europaplein in Batumi, Georgië. https://cities.bakurianiwater.ge/en/city/batumi/the-medea-monument/
Zenobialezing 2021: Naar het land van Medea. Oudheidreceptie in hedendaags Georgië
Zenobialezing 2021: Naar het land van Medea. Oudheidreceptie in hedendaags Georgië
door Prof. dr. Maarten de Pourcq (Radboud Universiteit)
Voor de Griekse mythologie komt Medea uit het Oosten. Haar vader is koning in Colchis, aan de kust van de Zwarte Zee, een regio die vandaag onderdeel is van Georgië. In de vele beroemde versies van het Medeaverhaal, van Apollonius tot Pasolini, wordt die regio afgebeeld als een plek ver weg, als een rijk en spiritueel maar ook barbaars land. Tempeldansen, natuurgeneeskunde, mensenoffers, monsters, stralend goud. Dat Medea zich sinds de tragedie van Euripides genoodzaakt voelde om haar eigen kinderen te doden als revanche op haar Griekse man, helpt natuurlijk niet in deze oriëntaliserende beeldvorming: deed Medea dat niet omdat ze nu eenmaal een barbaarse was? Kon ze de Colchiër in zichzelf niet meer bedwingen?
De vraag wat men in Georgië vindt van deze mythische heldin die op hun bodem zou zijn opgegroeid, wordt zelden gesteld. Die relatie blijkt zeer complex. Opmerkelijk is wel dat Georgië in het afgelopen decennium als toeristische bestemming in de markt werd gezet met Medea als uithangbord. Zo worden in Nederland cultuurreizen naar Georgië gepromoot als een reis “naar het land van Medea”. Heel opmerkelijk, zeker gezien de moeizame Medeareceptie in de Georgische geschiedenis. Wie bedenkt dit en wat voor oudheidreceptie speelt hier?
Om dat te weten te komen moeten we zelf op reis naar Georgië. We gaan op zoek naar Medea in een land dat op zijn beurt zoekende is: naar wat voor land het wil zijn, voor wie het er wil zijn, welke verhalen daarbij horen en waar die verhalen vandaan (mogen) komen. Zoals wel vaker vandaag blijkt oudheidreceptie daarbij zeer controversieel. Welke rol is hier voor Medea weggelegd?
Voor de Griekse mythologie komt Medea uit het Oosten. Haar vader is koning in Colchis, aan de kust van de Zwarte Zee, een regio die vandaag onderdeel is van Georgië. In de vele beroemde versies van het Medeaverhaal, van Apollonius tot Pasolini, wordt die regio afgebeeld als een plek ver weg, als een rijk en spiritueel maar ook barbaars land. Tempeldansen, natuurgeneeskunde, mensenoffers, monsters, stralend goud. Dat Medea zich sinds de tragedie van Euripides genoodzaakt voelde om haar eigen kinderen te doden als revanche op haar Griekse man, helpt natuurlijk niet in deze oriëntaliserende beeldvorming: deed Medea dat niet omdat ze nu eenmaal een barbaarse was? Kon ze de Colchiër in zichzelf niet meer bedwingen?
De vraag wat men in Georgië vindt van deze mythische heldin die op hun bodem zou zijn opgegroeid, wordt zelden gesteld. Die relatie blijkt zeer complex. Opmerkelijk is wel dat Georgië in het afgelopen decennium als toeristische bestemming in de markt werd gezet met Medea als uithangbord. Zo worden in Nederland cultuurreizen naar Georgië gepromoot als een reis “naar het land van Medea”. Heel opmerkelijk, zeker gezien de moeizame Medeareceptie in de Georgische geschiedenis. Wie bedenkt dit en wat voor oudheidreceptie speelt hier?
Om dat te weten te komen moeten we zelf op reis naar Georgië. We gaan op zoek naar Medea in een land dat op zijn beurt zoekende is: naar wat voor land het wil zijn, voor wie het er wil zijn, welke verhalen daarbij horen en waar die verhalen vandaan (mogen) komen. Zoals wel vaker vandaag blijkt oudheidreceptie daarbij zeer controversieel. Welke rol is hier voor Medea weggelegd?
