​​​​​​​
​​​​​​​Stelling: Glas was de motor van vroege handelsnetwerken
door Patrick Degryse

​​​​​​​In het kader van Leiden European City of Science 2022 bundelen de Leidse Faculteit der Archeologie en het Rijksmuseum van Oudheden de krachten. Iedere maand is er een (livestream-)lezing van een van onze vermaarde wetenschappers. Wat drijft hen in hun werk? Met prikkelende stellingen en mooie verhalen nemen zij u mee in de wereld van de archeoloog.
​​​​​​​
Het eerste mens-gemaakte glas was niet zoals het materiaal dat we nu kennen: het was sterk gekleurd met metalen, ondoorzichtig, en gelijkwaardig aan edelstenen als turkoois en lapis lazuli. Het werd in Egypte en Mesopotamië gemaakt, en magische-religieuze eigenschappen toegedicht. Pas in de Grieks-Romeinse wereld begint glas te lijken op wat we nu kennen: een alledaags gebruiks-voorwerp.
Door glas chemisch te analyseren, kunnen we de verschillende gebruikte recepten achterhalen, reconstrueren waar grondstoffen werden uitgebaat, en hoe de glas nijverheid georganiseerd werd. Zo weten we dat de eerste glas industrie werd gedreven door de zeldzaamheid van edelsteen en een nood aan alternatieve materialen voor ritueel en diplomatie, terwijl latere glas fabrieken massaal produceerden en op handel gericht waren. De studie van de geschiedienis van glas voedt zo onze kennis van contacten en uitwisseling tussen deze eerste staten, en het onstaan van werdeldwijde handel.